Alimenty w upadłości konsumenckiej – czy długi alimentacyjne podlegają umorzeniu?

Jedną z największych obaw osób pobierających alimenty jest sytuacja, w której dłużnik alimentacyjny ogłasza upadłość konsumencką. Czy to oznacza, że zaległe i bieżące alimenty zostaną anulowane? Prawo upadłościowe traktuje te zobowiązania w sposób szczególny.

Jeśli szukasz informacji o samych podstawach procesu oddłużania, zapoznaj się najpierw z naszym artykułem: Czym jest upadłość konsumencka i kto może ją ogłosić?.

Alimenty są "święte" – brak możliwości umorzenia

Najważniejsza informacja dla wierzycieli alimentacyjnych brzmi: Zobowiązania alimentacyjne nie podlegają umorzeniu w ramach upadłości konsumenckiej.

Mówi o tym wprost art. 491(21) ust. 2 Prawa upadłościowego. Nawet jeśli sąd ogłosi upadłość dłużnika, przeprowadzi plan spłaty i finalnie umorzy resztę jego długów (kredyty, chwilówki, rachunki), to długi alimentacyjne pozostają w mocy. Dłużnik nadal musi je spłacić – zarówno te zaległe, jak i bieżące. Zasada ta dotyczy zarówno alimentów zasądzonych na rzecz dzieci, jak i byłego małżonka.

Alimenty w trakcie trwania upadłości – kto płaci?

Sytuacja wierzyciela alimentacyjnego w trakcie trwania postępowania (gdy majątkiem zarządza syndyk) jest również uprzywilejowana, ale zmienia się sposób otrzymywania świadczeń.

1. Koniec egzekucji komorniczej

Z dniem ogłoszenia upadłości, egzekucje komornicze ulegają zawieszeniu, a następnie umorzeniu. Dotyczy to również komornika prowadzącego sprawę o alimenty. Od tego momentu "pałeczkę" przejmuje syndyk. Nie oznacza to jednak, że pieniądze przestaną wpływać.

2. Syndyk a bieżące alimenty

Syndyk masy upadłości ma obowiązek wypłacać bieżące alimenty (wymagalne po dniu ogłoszenia upadłości) bezpośrednio z masy upadłości, o ile w masie są na to środki (np. z wynagrodzenia dłużnika). Odbywa się to z pominięciem planu podziału, co znacznie przyspiesza wypłatę.

Limitem jest tutaj kwota płacy minimalnej, która musi pozostać dla upadłego, jednak alimenty mają absolutny priorytet przy potrąceniach z wynagrodzenia. Co ważne, syndyk wypłaca alimenty tylko do wysokości średniego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw (chyba że masa upadłości jest bardzo duża, co zdarza się rzadko).

3. Zaległości sprzed ogłoszenia upadłości

Zaległe alimenty (te, których dłużnik nie zapłacił przed ogłoszeniem upadłości) również są chronione. Należą one do pierwszej kategorii zaspokojenia (razem z kosztami postępowania). Oznacza to, że jeśli syndyk sprzeda majątek dłużnika (np. samochód, działkę), środki w pierwszej kolejności trafią na pokrycie kosztów syndyka i właśnie na zaległe alimenty.

Fundusz Alimentacyjny a upadłość

Wielu dłużników ma również zobowiązania wobec Funduszu Alimentacyjnego (gdy państwo płaciło alimenty za nich). Czy te długi znikają?

Nie. Zobowiązania wobec Funduszu Alimentacyjnego są traktowane tak samo jak alimenty wypłacane bezpośrednio do rąk wierzyciela. Nie podlegają one umorzeniu. Po zakończeniu upadłości dłużnik nadal będzie musiał zwrócić te środki do właściwego organu (np. MOPS, GOPS).

Czy trzeba zgłaszać alimenty?

Tu pojawia się ciekawy wyjątek proceduralny. Wierzytelności alimentacyjne (zarówno zaległe, jak i bieżące) są umieszczane na liście wierzytelności z urzędu.

Oznacza to, że teoretycznie wierzyciel alimentacyjny nie musi wysyłać formalnego zgłoszenia przez system KRZ (Krajowy Rejestr Zadłużonych), o ile syndyk wie o istnieniu tych alimentów (np. na podstawie oświadczenia dłużnika we wniosku o upadłość lub wyroku znajdującego się w aktach).

Nasza rekomendacja: Mimo tego przepisu, zawsze warto dokonać zgłoszenia wierzytelności. Dlaczego? 1. Aby mieć pewność, że kwota zaległości została wyliczona poprawnie (wraz z odsetkami). 2. Aby upewnić się, że syndyk o niej nie zapomniał (dłużnicy czasem "zapominają" wpisać wszystkich wierzycieli). 3. Zgłoszenie pozwala na podanie syndykowi aktualnego numeru konta do wypłat, co przyspieszy przelewy. Więcej o zgłoszeniach: Jak poprawnie dokonać zgłoszenia wierzytelności w KRZ

Co po zakończeniu upadłości?

Jeśli po zakończeniu postępowania upadłościowego i wykonaniu planu spłaty nadal pozostają niespłacone alimenty, wierzyciel może ponownie skierować sprawę do komornika. "Parasol ochronny" upadłości znika. Tytuł wykonawczy (wyrok sądu) nadal jest ważny. Co więcej, wierzyciel może uzyskać od sądu upadłościowego wyciąg z zatwierdzonej listy wierzytelności, który sam w sobie jest tytułem egzekucyjnym przeciwko dłużnikowi co do wierzytelności nieumorzonych.