Jak obliczyć odsetki do zgłoszenia wierzytelności (wzór i przykład)

Odsetki potrafią „wywrócić” poprawne zgłoszenie wierzytelności: kwota główna się zgadza, dokumenty są, a mimo to syndyk wzywa do korekty, bo okres jest błędny albo wyliczenie jest nie do odtworzenia. Ten poradnik porządkuje temat w praktyczny sposób.

Co dokładnie liczymy jako „odsetki” w zgłoszeniu

W praktyce pod hasłem „odsetki” mieszczą się różne roszczenia. Dla pewności nazwij je w zgłoszeniu tak, aby nie było wątpliwości, czego dotyczą:

• odsetki ustawowe za opóźnienie (najczęstsze przy zaległych fakturach i ratach),
• odsetki umowne (jeśli umowa przewiduje własną stopę i zasady naliczania),
• odsetki od zasądzonych kwot (gdy masz wyrok/nakaz zapłaty i odsetki określone w sentencji).

Ważne: zgłaszasz odsetki jako część wierzytelności tylko wtedy, gdy faktycznie ich dochodzisz i potrafisz je wykazać (okres, stopa, kwota bazowa).

Kiedy odsetki są częścią zgłoszenia

Jeżeli dochodzisz odsetek (np. ustawowych za opóźnienie albo umownych), musisz je wykazać w zgłoszeniu tak, aby:

• dało się sprawdzić okres naliczania,
• dało się sprawdzić stopę procentową (lub zasady jej zmiany),
• dało się policzyć wynik z danych wejściowych.

Nie wystarczy sama „kwota odsetek” bez metody liczenia.

Do jakiej daty liczyć odsetki

W praktyce najczęściej problemem jest data końcowa. W wielu sprawach odsetki liczy się do dnia poprzedzającego dzień ogłoszenia upadłości, a nie do dnia wysyłki zgłoszenia. Zanim policzysz odsetki, ustal:

• datę wymagalności świadczenia (od kiedy liczysz),
• datę końcową (zgodnie z zasadami właściwymi dla Twojej sprawy),
• czy w roszczeniu występują okresy, w których stopa procentowa się zmienia.

Jeżeli masz roszczenie z wielu faktur lub rat, każda pozycja może mieć inną datę wymagalności.

Od jakiej daty zaczyna się naliczanie (wymagalność)

To drugi „punkt zapalny” w korektach. Najczęściej spotkasz kilka scenariuszy:

• faktury: odsetki biegną od dnia następnego po terminie płatności wskazanym na fakturze/umowie,
• raty: odsetki liczy się osobno od każdej raty od dnia jej wymagalności,
• wezwania do zapłaty: jeżeli termin wynika z wezwania (np. „7 dni od doręczenia”), musisz wykazać, kiedy upłynął,
• wyrok/nakaz zapłaty: jeśli odsetki zostały zasądzone „od dnia ...”, trzymasz się tej daty.

Praktyczna zasada: w tabeli wyliczenia wpisuj datę, z której wynika wymagalność (np. termin płatności faktury), a nie tylko „data sprzedaży” czy „data wystawienia”.

Podstawowy wzór na odsetki

Dla jednego okresu, przy stałej stopie procentowej:

Odsetki = Kwota bazowa × Stopa roczna × (Liczba dni / 365)

Jeżeli stopa zmienia się w czasie, liczysz odsetki osobno dla każdego okresu i sumujesz wyniki.

Wzór do arkusza (Excel / Google Sheets)

Jeżeli liczysz odsetki w arkuszu, najczęściej potrzebujesz prostego wzoru, który łatwo skopiować w dół tabeli. Przy założeniu, że:

• A2 to kwota bazowa (np. 10000),
• B2 to stopa roczna jako ułamek (np. 0,12),
• C2 to liczba dni,

to wzór może wyglądać tak:

=A2*B2*(C2/365)

Dzięki temu syndyk (albo Ty po kilku miesiącach) może szybko sprawdzić, czy wynik z kalkulatora i danych wejściowych jest spójny.

Jak liczyć liczbę dni (żeby wynik był „odtwarzalny”)

Najwięcej sporów bierze się z tego, czy liczyć dzień początkowy i końcowy. Żeby uniknąć rozjazdów:

• jasno wskaż w tabeli: „od dnia X (włącznie) do dnia Y (włącznie/wyłącznie)”,
• trzymaj jedną metodę w całym wyliczeniu,
• dla odsetek ustawowych w praktyce przyjmuje się dzielenie przez 365 (chyba że umowa lub szczególne zasady w Twojej sprawie stanowią inaczej).

Jeżeli korzystasz z kalkulatora lub arkusza, dopisz w wierszu pod tabelą krótką notę: „Dni policzone metodą …, rok = 365”.

Przykład (jedna kwota, jeden okres)

Założenia:

• kwota bazowa: 10 000 zł,
• stopa roczna: 12%,
• liczba dni opóźnienia: 90 dni.

Wyliczenie:

Odsetki = 10 000 × 0,12 × (90/365) = 295,89 zł

W praktyce wynik zaokrąglasz zgodnie z przyjętą metodą (najczęściej do 2 miejsc po przecinku).

Przykład (zmiana stopy w trakcie)

Jeżeli w trakcie okresu opóźnienia zmienia się stopa, przygotuj tabelę okresów:

• okres 1: data od – data do, stopa roczna, liczba dni, wynik,
• okres 2: data od – data do, stopa roczna, liczba dni, wynik,
• suma odsetek.

Klucz jest prosty: syndyk ma móc sprawdzić to „na kalkulatorze”, bez domyślania się, jakie założenia przyjąłeś.

Odsetki przy częściowych spłatach

Jeżeli dłużnik spłacił część należności, musisz zmienić kwotę bazową od dnia spłaty. Najczęściej wygląda to tak:

• do dnia spłaty liczysz odsetki od pełnej kwoty,
• od dnia spłaty (lub od kolejnego dnia) liczysz odsetki od salda.

Jeżeli w rozliczeniu występują kompensaty (potrącenia) albo korekty faktur, uwzględnij je tak samo jak spłaty.

Wiele faktur i rat: jak to uporządkować w tabeli

Gdy masz kilka (albo kilkadziesiąt) pozycji, „jedna suma odsetek” prawie zawsze kończy się wezwaniem do uzupełnienia. Lepiej przygotować arkusz, w którym każda pozycja ma własny wiersz (lub kilka wierszy, jeśli stopa się zmieniała).

Minimalny układ, który zwykle przechodzi weryfikację:

• dokument (np. FV nr … / rata nr …),
• kwota bazowa,
• data wymagalności (start),
• data końcowa (koniec),
• stopa (z opisem: ustawowa/umowna),
• liczba dni,
• odsetki dla pozycji.

Jeżeli łączysz odsetki z kilku pozycji w jedną sumę, pamiętaj o spójnej metodzie zaokrąglania: albo zaokrąglasz każdą pozycję i sumujesz, albo sumujesz „surowe” wyniki i zaokrąglasz dopiero na końcu (wybierz jedno i trzymaj się tego).

Jak przygotować wyliczenie do załączenia

Najbezpieczniejsza forma to jedno wyliczenie (tabela) z czytelnymi danymi wejściowymi:

• pozycja (faktura/umowa/wyrok),
• kwota bazowa,
• data wymagalności,
• data końcowa,
• stopa i źródło jej przyjęcia,
• liczba dni,
• wynik.

Jeżeli wyliczenie jest rozbudowane, dodaj krótkie podsumowanie: „łączna kwota odsetek dla wszystkich pozycji wynosi …”.

Jak opisać odsetki w samym zgłoszeniu (język, który ogranicza pytania)

Poza tabelą z wyliczeniem liczy się też opis roszczenia. W praktyce dobrze działa schemat:

• wskazanie rodzaju odsetek (ustawowe za opóźnienie / umowne),
• wskazanie kwoty bazowej (dla każdej pozycji albo łącznie, jeśli okresy się nie mieszają),
• wskazanie dat „od – do”,
• wskazanie, że szczegółowe wyliczenie jest w załączniku.

Przykładowe sformułowanie (do dostosowania):

„Do kwoty głównej dochodzę odsetek ustawowych za opóźnienie liczonych od dnia wymagalności poszczególnych należności do dnia …; szczegółowe wyliczenie w tabeli stanowiącej załącznik.”

Jeżeli składasz wniosek w systemie KRZ (Krajowy Rejestr Zadłużonych) i chcesz upewnić się, jak to technicznie ująć oraz jak opisać załączniki, pomocny może być poradnik: zgłoszenie wierzytelności w KRZ.

Najczęstsze błędy w odsetkach

• liczenie odsetek „do dziś” zamiast do właściwej daty końcowej,
• brak rozbicia na okresy przy zmianie stopy,
• brak informacji o dacie wymagalności (nie wiadomo, od kiedy liczyć),
• liczenie odsetek od kwoty, która została już częściowo spłacona,
• podanie sumy bez możliwości weryfikacji.

Jeżeli chcesz przejrzeć typowe „pułapki” przy całym zgłoszeniu (nie tylko przy odsetkach), zobacz zestawienie: najczęstsze błędy w zgłoszeniu wierzytelności w KRZ.

Szybka checklista

• Czy data końcowa odsetek jest właściwa dla Twojej sprawy?
• Czy w okresie naliczania stopa się zmieniała?
• Czy uwzględniłeś spłaty, kompensaty i korekty?
• Czy ktoś „z zewnątrz” potrafi odtworzyć wynik z tabeli?

Wierzytelność w walucie obcej a odsetki (częsty problem praktyczny)

Jeżeli należność jest w EUR/USD/GBP, pojawiają się dodatkowe pytania: od jakiej kwoty liczysz odsetki, jak przeliczasz walutę na potrzeby zgłoszenia, czy rozdzielasz kwotę główną i odsetki w tej samej walucie. W takich sprawach warto przyjąć jedną, konsekwentną metodę i jasno ją opisać w tabeli (żeby syndyk mógł odtworzyć przeliczenia).

Więcej o samym zgłoszeniu wierzytelności w walucie obcej: zgłoszenie wierzytelności w walucie obcej.

Zgłoszenie po terminie: co z odsetkami i jak minimalizować ryzyka

Spóźnione zgłoszenie nie oznacza automatycznie „utraconych odsetek”, ale zwykle zwiększa ryzyko problemów formalnych (wezwania do uzupełnienia, spór co do zakresu wierzytelności, dodatkowe koszty). Dlatego w takiej sytuacji tym bardziej warto mieć odsetki rozpisane w sposób jednoznaczny i łatwy do zweryfikowania.

Jeżeli temat dotyczy Twojej sprawy, praktyczne konsekwencje i możliwe rozwiązania opisujemy tutaj: zgłoszenie wierzytelności po terminie – konsekwencje i rozwiązania.

FAQ: krótkie odpowiedzi na najczęstsze pytania

Czy mogę podać odsetki „w przybliżeniu” i doprecyzować później?

Zazwyczaj lepiej od razu podać wyliczenie, które da się sprawdzić. „Przybliżona” kwota bez okresów i stóp często kończy się wezwaniem do korekty.

Czy muszę liczyć odsetki osobno dla każdej faktury?

Jeżeli faktury mają różne terminy płatności, to tak — przynajmniej na potrzeby tabeli. W przeciwnym razie nie da się zweryfikować, od kiedy naliczasz odsetki dla danej kwoty.

Czy w wyliczeniu muszę opisać źródło stopy procentowej?

Warto. Wystarczy krótka informacja typu „odsetki ustawowe za opóźnienie” albo wskazanie postanowienia umowy, jeśli to odsetki umowne.